Jedną z najsurowszych kar w polskim systemie prawnym jest kara pozbawienia wolności. Jednakże w przypadku orzeczenia tego rodzaju kary nie zawsze wiąże się z natychmiastowym jej wykonaniem. Ustawodawca przewiduje możliwość odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, czyli przesunięcia w czasie jej odbywania. Jak to zrobić i komu to uprawnienie przysługuje?

Skorzystanie z instytucji odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności nie przysługuje każdemu skazanemu. Odroczyć można tylko taką karę, której odbycie nie zostało rozpoczęte przez skazanego. W przypadku, gdy kara jest już odbywana w zakładzie karnym skazanemu przysługuje wtedy przerwa w wykonaniu kary.

Ustawodawca wskazuje dwie grupy przesłanek odroczenia wykonywania kary: obligatoryjną i fakultatywną.

Pierwsza z nich nakłada na Sąd obowiązek udzielenia odroczenia kary w przypadku choroby psychicznej skazanego lub innej ciężkiej choroby. Choroba psychiczna stwierdzona przez biegłych z zakresu psychiatrii jest czynnikiem wpływającym na odroczenie wykonania kary. Przyjmuje się, że każda choroba psychiczna jest ciężka i uniemożliwia skazanemu odbywanie kary. Natomiast inne choroby skazanego, które są gwarancją zastosowania tego uprawnienia muszą być schorzeniami, których leczenie w warunkach więziennych nie byłoby skuteczne, a nieleczone zagrażałoby życiu skazanego.

Druga grupa przesłanek nie nakłada na Sąd obowiązku udzielenia odroczenia wykonania kary. Sąd mając na uwadze sytuację rodzinną skazanego może przesunąć w czasie odbycie kary jeżeli natychmiastowe jej wykonanie pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. Ciężar skutków wynikających z odbywania kary jest oceniany w sposób indywidualny przez sąd.

Na jaki czas Sąd odracza wykonanie kary?

Czas, na który może być odroczone wykonanie kary ściśle związany jest z powodem warunkującym zastosowaniem tej instytucji. W przypadku obligatoryjnego obowiązku przesunięcia odbycia kary w czasie następuje ono do ustania przeszkody, tj. choroby. Natomiast w przypadku fakultatywnego odroczenia, Sąd może przesunąć termin do 1 roku, gdy natychmiastowe pozbawienia wolności przyniosłyby zbyt ciężkie skutki ale skazanego lub jego rodziny. W stosunku do skazanej kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej, która samotnie sprawuje opiekę nad dzieckiem sąd może odroczyć wykonanie kary na okres do 3 lat po urodzeniu dziecka.

Odraczając wykonanie kary pozbawienia wolności, sąd może zobowiązać skazanego do podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej jednostki Policji w określonych odstępach czasu lub poddania się odpowiedniemu leczeniu czy też rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym. Sąd może nakazać również uczestnictwa w programach korekcyjno-edukacyjnych.